هدف عمده عا يق كاري حرارتي،كاهش انتقال حرارت از يک منبع داغ به یک محيط يا از یک محيط به يک فرآيند سرد مي باشد. از اين رو يک ويژگي مهم عايق حرارتي، پايين بودن رسانايي حرارتي آن است. ملاحظات ديگري نيز مي بايستي براي تعيين خواص عا يق لازم براي هر کاربرد خاص در نظر گرفته شود . به عنوان مثال ، شرايط خارجي که امکان دارد عايق دستخو ش آنها شود حائز اهميت است. برخي از خواص مهم تر که بايد در نظرگرفته شوند بشرح زیر هستند:
الف – خواص مهمي که بايد مورد توجه قرار گيرند:
ا- مقاومت در برابر اثرات درازمدت
اين مور ، مخصوصًا در جايي که عايق در معرض دماها و شرايط کاري بسيار سخت خواهد بود، مهم است تا عايق نه تنها ازنظرساختاري مستحکم بماند بلکه ويژگيهاي عايقي آن نيز حفظ شود.
2- استحکام فيزيکي
اين خاصيت مي بايست به اندازة كافي باشد تا عايق بتواند بدون تأثير برخواص اوليه عايقي ، تحويل ، ذخيره سازي و اعمال را تحمل نمايد.
پیشنهاد می کنیم مقاله دلايل عايق کاری – صرفه جويی در هزينه را نیز مطالعه بفرمایید
3- استحکام در برابر فشردگي
اين خاصيت مي بايست به اندازه کافي باشد تا پس از نصب، عايق در مقابل هرگونه فشاراحتمالي ، همچون نردبان ها و غيره، استقامت داشته باشد.
4- پايداري مکانيکي
عايق بايد علاوه بر اينكه پس از نصب قادر به تحمل بار باشد، از مقاومت لا زم در برابر ارتعاش نيز برخوردار بوده و نيز انبساط و انقباض را تحمل نمايد.
5- ضرايب انبساط
ضریب انبساط اکثر عايق ها با ضرايب انبساط مورد نظرعا يق كاري متفاوت است و می بایست به آنها دقت کافی نمود.
6- ايمني
خطراتي که در مدت اعمال عايق، سلامتي را تهديد مي کنند بايد در نظرگرفته شوند. جزئيات بيشتر در مورد خطرات مربوط به پوشش در بخش ایمنی عایقها ارائه مي شود. خطرات آتش سوزي و انفجار ناشي از مواد عايق بايد در انتخاب آنها مد نظر قرار گيرد و هم چنين چسب ها و مواد اتصال دهنده نيز در طول استفاده با يد در نظر گرفته شوند چرا که اين مواد مي توانند خطر ساز باشند . نکتة مهم ديگر، توليد دود ناشي از آتش سوزي است که به هنگام عا يق كاري ابنيه بايد بدان توجه شود زيرا که ممکن است عمليات اطفاء حريق را با مشکل مواجه ساخته و براي ساکنين خطرساز باشد.
7- مقاومت در برابر خوردگي
نفود آب يا ميعان داخلي مي تواند عايق را مرطوب ساخته و آن را تضعيف کند. مخصوصًا عايقهاي حاوي تركيبات حل شدني، در معرض خوردگي مي باشند. مقاومت در برابر مواد شيميايي مجاور عايق كه احتما ًلا ازمنا بع خارجي هستند نيز مي تواند مهم باشد.
8- وزن و ضخامت عايق
در برخي موارد، وزن عايق ممکن است بکارگيري تقويت هاي اضافي براي سيستم لوله كشي و غيره را ايجاب نمايد . ضخامت انتخاب شده، ملاحظات مر بوط به فضاي مورد نياز را تحت تأ ثير قرار خواهد داد و اين موضوع خصوصًا چنانچه سيستم موجود به عايق مجهز باشد، حائز اهميت است.
9- مقاومت در برابر نفود بخار آب و جذب آب
اين موضوع از آن جهت که آب رسانايي حرار تي عايق را بالا مي برد و در نتيجه اثر عايق را کاهش مي دهد، اهميت دارد. ساختار فيبري با منافذ باز، مستعد اين اثر هستند.
10- مقاومت در برابر جانوران موذي وگياهان قارچي
در فروشگاههاي مواد غذايي و کارخانه ها، عايق بايد در برابر رشد جانوران موذي وگياهان قارچي مقاوم باشد، پوشش با مواد غيرجاذب مي بايست در جاهای خاص خود نگهداری شوند.
پیشنهاد می کنیم مقاله آشنایی با مفاهیم عایقکاری را نیز مطالعه بفرمایید
ب – بررسی انواع عایق ها و بررسی کاربرد آنها
در اين بخش ، سیزده مورد ازمعمول ترين مواد عايق حرارتي بطور اختصار بر حسب مشخصه ها، موارد استفاده و ويژگيهاي آنها شرح داده مي شود.
1-. سيليکات کلسيم
در فرآيندهاي صنعتي که به دماي بالا و استحکام زياد در برابر فشردگي نياز است، سيليکات کلسيم به طور وسيعي استفاده مي شود. همچنين اين ماده براي عايق كاري لوله هاي اصلي سيستم گرمايش در محل هايي که اين لوله ها در زير خاک قرار گرفته اند، بكار مي روند.
2- شيشه سلولي یا سلولار گلاس
شيشه سلولي يک ماده کاملا غيرقابل نفود مي باشد و به منظور عايق كاري لوله ها در تجهيزات صنا يع پتروشيمي، گاز و فرآيندهاي صنعتي استفاده مي شود. شيشه سلولي مي تواند در يک محدوده دمايي وسيع که شامل تجهيزات تبريد نيز مي باشد، استفاده شود. اين ماده به دليل استحکام آن در برابر فشردگي، براي عايق کاري پايه هاي مخزن نيز ايده آل است.
3- لاستيک نيتريل انبساط يافته ( عایقهای الاستومتری )
لاستيک نيتريل انبساط يافته ماده قابل انعطافي است که يك مانع يکپارچة سلولي بسته را در مقابل بخار تشکيل مي دهد. اين ماده در اصل براي كنترل ميعان بر روي لوله هاي تجهيزات تبريد و خطوط آب سرد استفاده بكار مي رود و هم اکنون بطور وسيعي در سيستم هاي گرمايش و تهويه مورد استفاده قرار می گیرد.
4- پلي استايرن انبساط يافته و مواد تزريقي پلي استايرن
پلي استايرن انبسا ط يافته و کف تزريقي پلي استايرن نيز مانع يکپارچة سلولي بسته در مقابل بخار مي باشند که عمدتًا در سازه هايي همچون سازه هاي سردخانه ها بكار مي روند.
5 -پانل هاي انعطاف پذير پلي اورتان
اين مواد، مواد سلولي باز با ويژگي جذب خوب نويزو صدا مي باشند و ازاينرو به عنوان آستر کانالهاي صوتي استفاده مي شوند.
6- پشم های معدني و پشم شيشه
به شکلهاي مختلفي، شامل عایق لوله اي (تیوپي) گرفته تا عایق تخته اي صلب و مقاطع از پيش شکل داده شده لوله اي و نیز عایقهای فله ای پشم خام و نیز بصورت پتویی دوخته شده با یکطرف توری سیمی مرغی وجود دارد. پشم شيشه علاوه بركاربردهاي صنعتي، در ساير موارد نيزبه منظور عا يق كاري حرارتي و صوتي سرويسهاي گرمايش و تهويه بكار مي رود.
7- اکسيد منيزيم
اکسيد منيزيم يک محصول تميز و خنثي است و در نتيجه بطور وسيعي در صنايع غذايي ، دارويي و مواد آرايشي و ساير فرآيندهايي که تميز بودن محيط آنها اهميت خاصي دارند، بکار مي رود. •.
8- پانل ملامين و قابل انعطاف با (CFC)
پانل ملامين يک ماده با چگالي بسيار کم ، سلول باز، عاري از كلرور فلوئوركربن خصوصيات عايقي خوب حرارتي و صوتي است. بعنوان يک ماده آلي، کف ملامين نيز داراي حد دماي فوقاني بالايي ميباشد.
9- عايق سيليس ميكروپروس
عايق ميكروپروس بطور وسيعي در سيستم هاي ذخيره كنندة حرارتي و براي عايق كاري صنعتي دما بالا كه در آن ويژگيهاي حرارتي بهتري نسبت به مشخصه حرارتي عايق فيبري مورد نياز است، استفاده مي گردد.
10- پانل فنلي
پانل فنلي، با داشتن ضخامت نسبتًا کم از خاصيت عايق كاري حرارتي بالايي برخوردار بوده و نسبتًا خنثي است. از اينرو در كاربردهاي گرمايشي و تهويه مطبوع که عليرغم محدود بودن فضا، استانداردهاي عا يقي بالايي مورد نيازمي باشد و در صنايعي که ميزان آتش کلاس صفرو مشخصه هاي انثشار كم دود حاکم است ، به كار مي رود.
11- پانل پلي اتيلن
پانل پلي اتيلن عمدتًا دركاربردهاي خانگي استفاده مي شود.
12- پانل پلی ایزوسیانورات (PIR )
پانل پلي ايزوسيانورات به شکل هايي با استحکام زياد وجود دارد و بطور وسيعي براي عايق كاري لوله كشي در دماي تبريد و در دماي متوسط و تجهيزات موجود در صنايع پتروشيمي ، گاز و فرآيندهاي صنعتي استفاده مي شود. در وسايل حمل و نقل سردخانه دار و در کانال کشي و لوله كشي ساختمان و لوازم ساختماني مورد استفاده دارد.
13- پانل صلب پلي اورتان (PUR )
پانل های صلب پلی اورتان مي تواند توسط سيستمهاي اسپري محلي بکار برده شود و انواع با چگالي زياد آن وجود دارند و درکاربردهاي متوسط و سنگين تبريد براي حداقل کردن بهرة گرمايي و کنترل ميعان استفاده مي شود.